Resveratrol Takviyesi Nedir ?
Resveratrol, bazı bitkilerde doğal olarak bulunan bir polifenol bileşiğidir. Özellikle üzüm kabuklarında, mor renkli meyvelerde, fındık ve bazı çaylarda bulunur. Resveratrol, enfeksiyon, stres, yaralanma, bakteri veya mantar enfeksiyonları ve UV ışınlarına yanıt olarak 70’den fazla bitki türü tarafından sentezlenir. Antioksidan özellikleri ile bilinir ve kalp hastalıkları, kanser, diyabet gibi çeşitli sağlık sorunlarına karşı koruyucu etkileri olduğuna dair araştırmalar bulunmaktadır. Ayrıca, resveratrolün yaşlanma sürecini yavaşlatabileceği ve beyin fonksiyonlarını artırabileceği de öne sürülmektedir.
Kimyasal olarak Resveratrolü tanımlamak gerekirse, stilben adı verilen bir polifenol grubuna aittir ve C14H12O3 kimyasal formülüne sahiptir. Molekülün ana yapı taşı iki fenol halkası arasında çift bağlı bir stilben halkasıdır. Resveratrol, trans-resveratrol ve cis-resveratrol olmak üzere iki izomer formunda bulunur. Trans-resveratrol biyolojik olarak aktif olan formdur ve doğal olarak üzüm kabuğunda, mor renkli meyvelerde ve bazı bitkilerde bulunur.
Bu molekülün bitkilerde sentezi, flavonoidlerinkine benzer bir süreç ile fenilpropanoid yolundaki resveratrol sentaz tarafından katalize edilmesiyle oluşur. Resveratrol ilk olarak 1939’da bir Japon araştırmacı Takaoka tarafından beyaz karaca otundan izole edilerek rapor edilmiştir. Resveratrol, çift stiren bağı ile birbirine bağlanmış iki fenol halkasına (monofenol ve difenol) sahiptir ve hem cis hem de trans izomerik formlarda bulunur. Trans-resveratrol daha bol ve stabil doğal form gibi görünmektedir. Bu molekül, serbest radikal temizleme ve metal şelasyonunda rol oynayan üç hidroksil grubuna sahiptir. Hidroksil gruplarının varlığı ayrıca makromoleküllerle etkileşimi kolaylaştırır.
Resveratrol, birçok potansiyel sağlık faydası ile ilişkilendirilen bir bileşiktir. Bazı araştırmalar, resveratrolün aşağıdaki faydaları sağlayabileceğini göstermektedir:
Antioksidan etkiler: Resveratrol, serbest radikallerin neden olduğu hücresel hasarı azaltarak antioksidan etki gösterir. Bu da çeşitli hastalıklara karşı koruyucu olabilir.
Kalp hastalığı riskini azaltma: Resveratrol, kan damarlarını genişleterek ve kan basıncını düşürür böylelikle kalp hastalığı riskini azaltabilir. Ayrıca, LDL’yi (kötü kolesterolü) düşürerek ve HDL’yi (iyi kolesterolü) artırarak kalp sağlığını koruyabilir.
Kanser riskini azaltma: Bazı araştırmalar, resveratrolün kanser hücrelerinin büyümesini durdurabileceğini ve yayılmasını engelleyebileceğini göstermektedir.
Anti-enflamatuar etkiler: Resveratrol, inflamasyonu azaltarak romatoid artrit ve diğer enflamatuar hastalıkların semptomlarını hafifletebilir.
Diyabet riskini azaltma: Resveratrol, kan şekeri seviyelerini düzenleyerek ve insülin direncini azaltarak diyabet riskini azaltabilir.
Beyin sağlığını koruma: Bazı araştırmalar, resveratrolün beyin fonksiyonlarını artırabileceğini ve nörolojik hastalıkların ilerlemesini yavaşlatabileceğini göstermektedir.
Resveratrol, çeşitli in vitro ve in vivo deneysel modellerde anti-glikasyon, antioksidan, anti-inflamasyon, nöroprotektif, anti-kanser ve yaşlanma karşıtı aktivite dahil olmak üzere çok çeşitli biyolojik özellikler ortaya koymaktadır. Araştırmalar, resveratrolün hiperinsülinemi ve insülin direnci olan hayvanlarda kan insülin seviyelerini düşürdüğünü ortaya koymuştur. Bu güçlü bileşik, yağlanmayı hafifletir ve hepatik lipid birikimini azaltarak karaciğer sağlığını destekler. Ayrıca yağ asidi sentaz ekspresyonunu baskılayarak yağ üretimini sınırlandırır. Resveratrolün pankreas hasarını artıran plazma amilaz seviyelerini düşürdüğü ve bu sayede pankreas hasarını önleyici bir rol oynadığı da bilinmektedir. Bunun yanı sıra, resveratrol azaltılmış kalori alımı ve egzersiz ile mitokondriyal sayıları artırır ve enerji üretiminde kritik rol oynayan sitrat sentaz aktivitesini yükseltir. Karaciğer dokusunda, proinflamatuar sitokinlerin görünümünü azaltarak iltihaplanmayı baskılar ve glutatyon peroksidaz aktivitesini artırarak oksidatif karaciğer hasarını önlemeye yardımcı olur. Resveratrol ayrıca pankreatik β-hücrelerini koruyarak inflamatuar belirteçlerin seviyelerini düşürür. Yapılan araştırmalar, resveratrolün oksidatif stresi azalttığını, pankreas adacıklarında fibroz ve hücre yıkımını önlediğini ve adacık mimarisini eski haline getirerek pankreasın yapısını ve işlevini iyileştirdiğini göstermektedir.
Resveratrol, doğal olarak çeşitli bitkilerde bulunan bir polifenol bileşiği olup, bazı kaynaklarda farklı resveratrol türleri hakkında farklı bilgiler verilmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:
Resveratrol Türleri
Trans-Resveratrol: Bu, biyolojik olarak aktif olan formdur ve üzüm kabuğu, mor renkli meyveler ve bazı bitkilerde doğal olarak bulunur.
Cis-Resveratrol: Bu, trans-resveratrolün izomeridir ve daha az biyolojik olarak aktiftir.
Pterostilben: Bu, stilben sınıfına ait bir başka bileşiktir ve trans-resveratrol ile benzer özelliklere sahiptir. Özellikle yaban mersini ve diğer mor renkli meyvelerde bulunur.
Viniferin: Bu, resveratrolün oligomeridir ve bazı bitkilerde trans-resveratrolle birlikte bulunur.
Piceid: Bu, resveratrolün glikozid formudur ve bazı bitkilerde yaygın olarak bulunur. Piceid, sindirildiğinde trans-resveratrol haline dönüşebilir.
Bu türlerin bazıları daha az araştırılmış olsa da trans-resveratrol genellikle en çok araştırılan ve bilinen türdür.
Resveratrol, çeşitli bitkilerde doğal olarak bulunan bir bileşiktir. En çok bilinen kaynakları şunlardır:
Üzüm: Resveratrol, üzümün çekirdeğinde, yapraklarında ancak özellikle kırmızı üzüm kabuğunda yoğun olarak bulunur.
Mor renkli meyveler: Yaban mersini, ahududu, böğürtlen, yaban çileği, kiraz gibi mor renkli meyveler, resveratrol içerebilir.
Fındık, özellikle yer fıstığı, çam fıstığı ve bademde resveratrol bulunabilir.
Kakao: Kakao, flavonoidler ve diğer polifenoller de dahil olmak üzere birçok faydalı bileşik içerir. Ayrıca, koyu çikolata yüksek miktarda resveratrol içerebilir.
Gözde Özcan, Moleküler Biyolog, MSc
Kaynakça:
- Naz R, Saqib F, Awadallah S, Wahid M, Latif MF, Iqbal I, Mubarak MS. Food Polyphenols and Type II Diabetes Mellitus: Pharmacology and Mechanisms. Molecules. 2023 May 10;28(10):3996. doi: 10.3390/molecules28103996. PMID: 37241737; PMCID: PMC10222362.
- Resveratrolün Emilimi ve Metabolizması Meng T, Xiao D, Muhammed A, Deng J, Chen L, He J. Anti-Inflammatory Action and Mechanisms of Resveratrol. Molecules. 2021 Jan 5;26(1):229. doi: 10.3390/molecules26010229. PMID: 33466247; PMCID: PMC7796143.
